دسته: تحلیلی

چاهیان: دغدغه ثبت و حفظ میراث موسیقی محلی را دارم

چاهیان: دغدغه ثبت و حفظ میراث موسیقی محلی را دارم موسیقی

2018-02-25 19:26:08





مژگان چاهیان


اخیرا شما سلسه برنامه هایی داشته اید در ارتباط با معرفی و بررسی موسیقی خراسان و سخنرانی هایی ارائه داده اید و دعوت کرده اید از هنرمندان موسیقی خراسان برای اجرای برنامه. لطفا در مورد این پروژه ها هم صحبت بفرمایید.


بله، بعد از ارائه پایان نامه کارشناسی ارشد آهنگسازی ام در تیر ماه ۹۵، در مهر ماه همان سال به سخنرانی در نشست تخصصی موسیقی شمال خراسان در فرهنگستان هنر تهران دعوت شدم.


در آذرماه ۹۵ به دعوت دانشکده موسیقی دانشگاه هنر تهران به عنوان پایان نامه برتر ارشد آهنگسازی دعوت به سخنرانی در هفته پژوهش در دانشکده موسیقی شدم.
در اردیبهشت ماه ۹۶ مقاله جدید من تحت عنوان “تاثیر نغمات موسیقی قدیم بر آهنگسازی معاصر” در دومین فستیوال بین المللی موسیقی معاصر تهران برگزیده و انتخاب شد و من در موزه هنرهای معاصر تهران سخنرانی داشتم.


در اردیبهشت ماه ۹۶ اولین نشست تخصصی موسیقی نواحی ایران را با حمایت و همکاری دانشکده موسیقی و همچنین موسسه موسیقی پارسین در دانشکده موسیقی دانشگاه هنر تهران برگزار کردم و در تیر ماه ۹۶ هم مقاله ام تحت عنوان “بررسی و تحلیل تکنیک های آوازی مقام های لو و هرایی” در فصلنامه تخصصی موسیقی زنگار منتشر شد.


اما در ارتباط با اولین نشست تخصصی موسیقی نواحی ایران در دانشکده موسیقی باید خدمت شما عرض کنم که این برنامه از مجموعه سلسله کنسرت های پژوهشی در دانشکده موسیقی است که با همکاری دانشکده موسیقی و حمایت ریاست محترم دانشکده جناب آقای حمیدرضا دیبازر و همچنین معاون محترم آموزشی و پژوهشی جناب آقای احسان ذبیحی فر شکل گرفت.


در اولین نشست با همکاری جناب آقای رضا نادری مقدم، مدیریت محترم موسسه موسیقی پارسین، برنامه با تمرکز بر روی موسیقی شمال خراسان اجرا شد.
هدف از این نشست ها سامان دهی وجوهات آموزشی و پژوهشی در این حوزه و تحلیل موسیقی با هدف باز شناسی نواهای بومی است.


اندیشه ایجاد چنین برنامه ایی در ذهن من از زمانی شکل گرفت که متوجه شدم در شمال خراسان موسسه موسیقی پارسین مجموعه برنامه هایی را برای حمایت از هنرمندان موسیقی منطقه خودشان راه اندازی کرده اند. من هم که همیشه دغدغه این را داشته ام که برای حفظ این میراث بستر سازی مناسبی شود تا بتوانیم آثار ارزشمند موسیقی نواحی ایران را به صورت علمی ثبت و تحلیل کنیم، طی صحبت هایی که با آقای رضا نادری مقدم داشتم از هنرمندان آن منطقه دعوت کردم تا به دانشکده موسیقی تشریف بیاورند و اجراهای ارزشمندی داشته باشند. در این برنامه علاوه بر اجرای هنرمندان موسیقی شمال خراسان، جناب آقای حمیدرضا دیبازر به عنوان ریاست محترم دانشکده موسیقی سخنرانی داشتند و بنده هم آثاری را که آن روز در دانشگاه اجرا شد بررسی و تحلیل کردم و بدین ترتیب ما اولین کنسرت پژوهشی خود را در دانشکده موسیقی اجرا کردیم.


این برنامه آغاز کننده تداوم همکاری هنرمندان موسیقی نواحی با دانشگاه است و امیدواریم که در آینده این همکاری همچنان ادامه داشته باشد و ما بتوانیم در سلسه برنامه های آینده از هنرمندان موسیقی مناطق دیگر دعوت به عمل آوریم و همچنین از همکاری سایر دانشجویان موسیقی و اساتید هم بهره مند شویم تا با یاری یکدیگر این آثار ارزشمند را در ادامه مسیر تلاش پژوهشگران موسیقی جاودان سازیم.


به عنوان آخرین سوال این که آخرین پروژه شما در زمینه آهنگسازی چه بوده است؟

بعد از پایان نامه کارشناسی ارشد آهنگسازی، من آهنگسازی را به صورت جدی تری ادامه دادم و همچنان هم فراگیری آهنگسازی را ادامه خواهم داد اما اثر جدیدی که آهنگسازی کردم و در تیرماه ۹۶ به اتمام رساندم اثری است برای ترومبون و ارکستر که “آوای صلح” نام دارد و با مضمون صلح و همبستگی نوشته شده است. (۱)




پی نوشت




۱- لازم به ذکر است که مژگان چاهیان در مرداد ماه ۹۶ در مسابقه آهنگسازی “سیمف” به عنوان آهنگسازان منتخب برگزیده شده است و به زودی اثر جدید او توسط “آنسامبل آلترنانس” از پاریس اجرا خواهد شد.

چاهیان: دغدغه ثبت و حفظ میراث موسیقی محلی را دارم مطالب مشابه

شریف لطفی در شیراز سخنرانی خواهد کرد

شریف لطفی در شیراز سخنرانی خواهد کرد موسیقی

2018-02-24 15:28:42



روز چهارشنبه نهم اسفند ماه سال جاری به همت آموزشگاه موسیقی نگین فارس و با حمایت مرکز موسیقی حوزه هنری انقلاب اسلامی فارس، شیراز میزبان شریف لطفی است. وی برنامه ریزی و تدوین رشته های تحصیلی موسیقی برای دوه های کارشناسی ناپیوسته، کارشناسی و کارشناسی ارشد را پس از انقلاب به عهده داشته و نیز رهبر و بنیان گذار ارکستر فیلارمونیک تهران است. شریف لطفی سالها به عنوان نوازنده هورن ارکستر سمفونیک تهران و آهنگساز و مدرس موسیقی شهرت دارد.


از شریف لطفی آثار متعددی در زمینه آهنگسازی آثار متعددی منتشر شده است. او آهنگسازی فیلم هایی مانند: مادیان (کارگردان: علی ژکان)، سامان (کارگردان: احمد نیک آذر)، کنار برکه ها (کارگردان: یدالله نوعنصری)، دخترک کنار مرداب (کارگردان: علی ژکان)، پرنده آهنین (کارگردان: علی شاه حاتمی)، مسافران دره انار (یدالله نوعنصری)، آهوی وحشی (حمید خیرالدین)، دو همسفر (اصغر هاشمی)، سکوت کوهستان (کارگردان: یدالله نوعنصری)، سریال رعنا (کارگردان: داوود جغری)، سریال عطر گل یاس (کارگردان: بهمن زرین پور) را بر عهده داشته است. دو کتاب ارزشمند روش نوین مبانی اجرای موسیقی و اندیشه های موسیقایی از تالیفات ایشان است.



ابوالفضل (چکاد) زنده بودی مسئول برگزاری این نشست می گوید:

«بسیار خوشحالیم که توانستیم استاد شریف لطفی را به شیراز دعوت کنیم تا علاقمندان موسیقی بتوانند از فرصت های ایجاد شده نهایت استفاده را ببرند. او موسیقیدانی متواضع و بی حاشیه است که عمر خود را صرف ارتقای فرهنگ و موسیفی و تربیت جوانان این سرزمین کرده و سخن در مورد جایگاه و مقام او، مثنوی هفتاد من کاغذ را می طلبد. وقتی با ایشان در مورد سمینار شیراز صحبت کردیم با روی باز و گشاده استقبال کردند و گفتند همه عزیزان در هر جای ایران نور چشمان من هستند و آن چنان متواضع اند که بیان کردند در صورت امکان برنامه را رایگان برگزار کنید زیرا باید بدانیم که باید از علم مان انفاق کنیم. ما نیز خواسته ایشان را به دیده منت نهادیم.»



زنده بودی خاطر نشان می کند: «تاکنون در شیراز شرکت در چنین نشست هایی منوط به تهیه بلیط بوده و هیچ ارگانی هیچ گونه تخفیفی حتی برای دانشجویان موسیقی قائل نشده است و ما به دنبال آن هستیم که بتوانیم به عنوان دغدغه ای فرهنگی و مسئولیتی که بر دوشمان است در این راستا قدمی برداریم و مفتخریم که استاد شریف لطفی با مناعت طبعشان دعوت ما را پذیرفته اند. در همین راستا اولین برنامه در شانزدهم دی ماه سال جاری با حضور پروفسور نویمن، رئیس دپارتمان موسیقی شناسی هاله آلمان برگزار شد که با استقبال پر شور شیرازی ها مواجه گردید.»


این برنامه با همکاری صمیمانه مرکز موسیقی حوزه هنری انقلاب اسلامی فارس روز چهارشنبه نهم اسفند در تالار اندیشه حوزه هنری انقلاب اسلامی فارس از ساعت ۱۷ برگزار خواهد شد و حضور برای علاقمندان آزاد است.

شریف لطفی در شیراز سخنرانی خواهد کرد مطالب مشابه

نقد تاریخ نگاری موسیقی ایرانی (I)

نقد تاریخ نگاری موسیقی ایرانی (I) موسیقی

2018-02-23 23:26:50






نقد تاریخ نگاری موسیقی ایرانی*

تاریخ نگاری در مقوله ی هنر، در فرهنگ ایرانی و فارسی بیشتر به شعر و ادبیات اختصاص یافته و تنها در این بخش است که بررسی های تاریخی مفصل، معتبر و متنوع موجود است. بررسی های تاریخی در هنرهای دیگر، از جمله موسیقی، کم یاب اند و آنچه که هست (چنان که در این نوشته بررسی خواهد شد) چندان معتبر و مفصل نیستند.


از آن جا که موسیقی اساساً نوعی سیستم ارتباطی صوتی است، از بسیاری جهات با سیستم
ارتباطی و صوتی زبان مشابهت دارد و قابل مقایسه است. به این علت در این نوشته همواره برای
توضیح بیشتر و دقیق تر، از مقایسه و نشان دادن تشابهات و تفاوت های زبان و ادبیات با موسیقی
کمک گرفته ام.


تاریخ ادبیات ایران، در حقیقت تاریخ ادبیات زبان فارسی است، در حالی که از یک طرف در ایران
زبان های دیگری هم بوده و هستند که ادبیات خاص خود را داشته و دارند و از طرف دیگر زبان
فارسی در محل های مختلفی مورد استفاده بوده و هست که همیشه بخشی از ایران نبوده و اکنون
نیز نیستند. علاوه بر این ملیت، زادگاه و حتی زبان مادری شاعران و نویسندگان ادبیات فارسی در
بودنش «فارسی» این تاریخ نگاری نقشی ندارند، چرا که ادبیات زبان فارسی پدیده ای است که
به طور دقیق قابل تعریف و شناسایی است و به کمک این شناخت می دانیم که آغاز ادب فارسی و
نخستین شاعر پارسی گو به قرن سوم هجری (قرن نهم و دهم میلادی) منسوب است. (۱)


اما تعریف موسیقی ایران یا ایرانی، شناسایی و تعیین حدود آن در طول تاریخ به این سادگی و دقت امکان پذیر نیست. بنابراین در وهله ی نخست به این سوال می پردازم که شناخت و تعریف موسیقی ایرانی در تاریخ نگاری ها چگونه انجام یافته و اصولاً برای این مهم چه امکاناتی موجود است. آیا موضوع نوشته های فارابی تا مراغی تئوری موسیقی ایرانی است؟ و اصولاً موسیقی ایرانی چگونه شناسایی می شود؟



در تاریخ نگاری ها از موسیقی ایرانی تعریف مستقیم و دقیقی داده نمی شود، اما تلویحاً در درجه اول ایرانی بودن موسیقی دان و در مرحله بعدی فارسی زبان بودن او و هرجا که لازم افتد فرهنگ ایرانی و یا فرهنگ اسلامی به عنوان عوامل تعیین کننده نوع و حد و مرز موسیقی ایرانی بودن موسیقی به «ایرانی» قابل شناسایی هستند. بیش از همه در تاریخ نگاری ها برای شناسایی متوسل شده اند.






پی نوشت


۱- تاریخ ادبیات در ایران، نوشته ی ذبیح الله صفا، جلد اول، ص ۱۶۳












*با افزوده ها و بازنگری نسبت به انتشار اولیه در فصلنامه ماهور شماره ۹ پائیز ۱۳۷۹

نقد تاریخ نگاری موسیقی ایرانی (I) مطالب مشابه

لیر یا چنگ ارجان (IV)

لیر یا چنگ ارجان (IV) موسیقی

2018-02-22 19:26:01






درباره چنگ و لیر و جایگاه آنها در رده بندی زاکس- هورن بوستل

موسیقی شناسان آلمانی و اتریشی “Curt Sachs” و “Erich von Hornbostel” سیستم رده بندی سازها را در ۱۹۱۴ ارائه دادند. خط کلی این رده بندی برمبنای بررسی اولین صفت مشترک سازها یعنی ویژگی فیزیکی ارتعاش ساز بنا شده است. بر این اساس سازها به پنج دسته تقسیم می شوند:


* سازهای پوستی (membranophones) که تولید صدای آنها ناشی از ارتعاش پوست است.

* سازهای خودآوا (idiophones) که تولید صدای آنها ناشی از ارتعاش جسم سخت یا انعطاف پذیر است.

* سازهای زهی (chordophones) که تولید صدا ناشی از ارتعاش سیم است.

* سازهای بادی (Aerophones) که تولید صدا ناشی از ارتعاش ستون هوا است.

*سازهای الکتریکی (Electrophones) که تولیدی صدای آنها ناشی از وجود جریان الکتریسیته است.



طبق رده بندی زاکس- هورن بوستل چنگ و لیر به دلیل مشابهت عامل مولد صدا که همان سیم مرتعش است در رده “سیم آوا” (chordophone) قرار می گیرند. با این حال این سیستم رده بندی همانند دیگر روشهای طبقه بندی و براساس صفات مشترک موجود بین اشیا لایه بندی های مختلفی را شامل می شود. در این سیستم رده بندی برای تفکیک جایگاه سازها هم از شیوه نامگذاری استفاده می شود و هم از شیوه کدینگ عددی.


در این رده بندی برای سازهای زهی عدد ۳ استفاده می شود و بر اساس صفات ممیزه لایه های جدید رده بندی تعریف و عدد دیگری اختصاص می یابد.


در رده بندی فوق الذکر سازهای زهی در ابتدا براساس پیچیدگی ساختار به دو لایه تقسیم می شوند:

– سازهای زهی ساده یا زیترها با کد ۳۱ که محفظه تشدیدشان بخشی از ساز نیست. در واقع با حذف محفظه تشدید ساز کماکان صدادهی دارد.


– سازهای زهی مرکب با کد ۳۲ که محفظه تشدیدشان بخشی از ساز است. با حذف محفظه تشدید ساز دیگر از بین رفته است.



چنگ و لیر در لایه دوم قرار می گیرند. در لایه دوم ۳ سطح دیگر وجود دارد:

– لوت (Lute) با کد ۳۲۱: در این سطح سیم ها بر روی سطح فرضی قرار دارند که موازی با سطح محفظه تشدید است.

– چنگ با کد ۳۲۲: در این سطح سیم ها بر روی سطح فرضی قرار دارند که عمود بر سطح محفظه تشدید است.

– چنگ-لوت با کد ۳۲۳: ترکیب از ساختمان چنگ و لوت.

در دسته لوت ها با توجه به ماهیت ساختاری خود می توان سطوح دیگری را تشخیص داد از جمله لیر (Lyre) با کد ۳۲۱٫ ۲٫

لیر یا چنگ ارجان (IV) مطالب مشابه

این مقاله توسط پرنیا علی نژاد نشر گردیده است

منبع اصلی مقاله نیز وب سایت گفتگوی هارمونی می باشد جهت مشاهده مقاله اصلی به وب سایت گفتگوی هارمونی مراجعه فرمایید

درباره‌ی پتریس وسکس(VI)

 

درباره‌ی پتریس وسکس (VI) موسیقی

2018-02-21 15:29:50

پتریس وسکس

در آغاز این قرن در سال ۲۰۰۵ وسکس قطعه‌ی دیگری با عنوان کانتو دی فورتزه برای دوازده ویولنسل و فیلارمونیک برلین نوشت. او می‌گوید «این قطعه با قسمتی ساکن و خاموش شروع می‌شود. قلب کار شامل دو موج گسترشی است. ابتدا قطعه به آرامی فرود می‌کند و دور می‌شود تا با موفقیت به اوج برسد. سپس منجر به یک نقطه‌ی عطف می‌شود. در مقایسه، بیشتر قطعات و ترکیبات من در سکوت حل می‌شوند. نقطه‌ی اوج کانتو در فورتزه در یک فورتیسیمو بسیار پر قدرت وجود دارد. من متوجه شده‌ام که با موسیقی می‌توان جهان را متعادل نگه داشت.»

کانتابیله پر آرچی (Cantabile Per Archi) اولین قطعه‌ی سازی است که در اواخر دهه‌ی ۱۹۷۰ توسط وسکس نوشته شده. علاوه بر این اولین قطعه نوشته شده او برای ارکستر است که منحصراً برای ارکستر زهی نوشته شده. این قطعه میان دیگر قطعاتش بسیار مهم و محبوب شد. قطعه‌ا‌ی تک موومانی که کاراکتر آن با ادامه‌ای خاص در گسترش به اوجی بسیار قوی به حالت و احساس بسیار خوب و مثبت می‌رسد. او نیز گفته است «من آرام آرام ولی خیلی زود فهمیدم که صدای ساز زهی صدای ایده‌آل من است بر پایه‌ی این که من هیجان زده و خوش حال می‌شوم با یک حس آواز بی‌انتها که یک قدرت نیرومند است.

زهی‌ها بهترین صدای پیام من هستند همچنین می‌توانم آن‌ها را به بهترین حالت بخوانم.» کانتابیله پر آریچی یکی ازمثبت‌ترین و آرام‌ترین مجموعه‌های اوست که وجود نور، امید، نظم در آن مشهود است. این قطعه کاراکتری یکپارچه و ملودی سلیس و مشخصی دارد که احساس یک آواز بی پایان و بی وقفه را می‌دهد همچنین با استفاده از موتیف‌های دیاتونیک و ملودیکی که به آهنگ‌های محلی موسیقی لتونی نزدیک است روشنی به روح مثبت و قوی این مجموعه گواهی می‌دهد.

چهار قطعه‌ی سازی دیگر با نام چشم‌انداز ساخته شده‌اند. این قطعات چشم انداز با پرندگان (Landscape With Birds)، چشم انداز سفید (White Landscape)، چشم انداز از کره‌ی زمین سوخته (Landscape Of The Burnt-Out Earth) و چشم انداز سبز (Green Landscape)هستند. علاوه بر این همه‌ی آن‌ها برای قطعات سولو نوشته شده‌اند. تمام قطعه‌های چشم انداز وسکس تک موومانی هستند ولی در ساخته‌های قبل هر کدام از تم‌ها تفسیری خاص و شخصی از فرم داشتند. با این اوصاف می‌توان دید که یک اصل عادی و معمول گسترش در چنین قطعاتی وجود دارد از جمله تکرارهای متفاوت ملودی‌های کوچک و ساختارهای هارمونیک، خلق یک تظاهرات طولانی مدت، از احساسات خاص، ویژه و رنگ‌های متفاوت.

وسکس می‌گوید «گاه شرح تمامی جزئیات و عناصر یک قطعه امری غیر ممکن است. هر قطعه‌ای مانند بچه‌ا‌ی کوچک به دنیا می‌آید. و المان‌هایی از احساسات و خلق و خوی آهنگساز را در بر دارد. خلق هر قطعه‌ای اسراری با خود به همراه دارد و این جنبه‌ی نامعقول همیشه وجود دارد که با قدرت‌های فوق بشری ارتباط دارد و مردم نیز بر آن باور دارند.»

سازبندی

او استفاده‌ی بسیار خلاقانه‌ای از سازها می‌کند. از او سوال شد که قطعات را بر اساس چه المان‌هایی می‌نویسد؟ او جواب داد «خیلی اوقات زمانی که سر تقاطع‌ها ایستاده بودم چند سوال به ذهنم می‌آمد این که برای چه کسی باید بنویسم؟ و این بستگی به آن نوازنده‌ای داشت که قصد اجرای قطعات را کرده بود.» همچنین او چند سال بعد در مصاحبه‌ای گفت «موسیقی انتزاعی نیست و برای اجرای خاص یا انتخاب ارکستر فکر و تفسیر صورت می‌گیرد برای مثال قطعه‌ی موسیقی ادونچز برای ارکستر زهی در ابتدا یک کوارتت زهی بود و فکر می‌کردم بسیار موفق و کامل است.

بعد به یک فستیوال موسیقی زمستانی دعوت شدم. در آن جا ارکستر استروبوتین و دوست من یوها کانگاس که یک رهبر ارکستر است حضور داشتند. خیلی راحت قطعه را برای ارکستر زهی تغییر دادم و در مورد اجرای آن به ارکستر استروبوتین (Ostrobothnian Orchestra) به رهبری یوها کانگاس (Juha Kangas) فکر کردم.» در مجموع او پنج کار سولو دارد که منحصراً برای پیانو است.

همچنین وسکس فقط سه قطعه‌ی ارکسترال دارد که منحصراً برای ارکستر زهی است. این ماجرا تاییدی بر نگرش، علاقه‌ی خاص و شخصی آهنگساز به تمبرهای رنگارنگ، متعدد و متفاوت به خصوص برای سازهای زهی است همچنین نشان دهنده‌ی این است که احتمالاً او یکی از این سازها را می‌نوازد و آن کنترباس است. او در ابتدا قطعات سولو می‌نوشت و بعد به مجموعه‌های موسیقی که برای ارکستر زهی بود تبدیل شد. در نتیجه می‌توان گفت که با پدیده‌ای ناپایدار و متزلزل رو به رو هستیم.

درباره‌ی پتریس وسکس (VI) مطالب مشابه

چند تصویر از حضور نوازندگان در شهر تهران: ایستگاه‌های مترو (II)

چند تصویر از حضور نوازندگان در شهر تهران: ایستگاه‌های مترو (II) موسیقی

2018-02-20 19:26:46







ایستگاه میدان انقلاب: در ایستگاه متروی میدان انقلاب، دو نقطه بیش از هر مکان دیگری محلّ تجمع نوازنده‌ها بوده است. اوّلی همکف ایستگاه دقیقاً پس از عبور از ورودی تنگ ایستگاه و پشت به سوپرمارکتی است که در یکی دوسال اخیر باز شده است. تنها دفعاتی که دیده‌ام نوازندگانی در این نقطه به اجرای موسیقی بپردازند دو نوازندهٔ دف و سه‌تار بوده است. این دو نوازنده یک زن و مرد حدوداً سی و چند ساله بودند. مرد سه‌تار می‌نواخت و زن هم دف. بعد از چند بار متوالی که آن‌ها را دیدم، دیگر هیچ‌گاه آن‌ها را ندیدم. ازدحام و سروصدای آن نقطه آن‌قدر زیاد است که نوازندهٔ سه‌تار همواره با میکروفون می‌نواخت و نوازندهٔ همراهش هم به‌جای آنکه مثلاً تنبک‌نواز باشد دف‌نواز بود؛ احتمالاً‌ هم برای آنکه صدای سازش راحت‌تر شنیده شود و هم اینکه ظرائف تنبک در آن فضا قابل شنیدن و درک کردن نبود.


آن‌ها تنها به اجرای قطعات بسیار معروف موسیقی دستگاهی می‌پرداختند، عموماً با مترهای شش‌تایی؛ مثل مرغ سحر. برای انتخاب مکان اجرایشان چارهٔ دیگری نداشتند:‌روبه‌روی آن‌ها آب‌خوری ایستگاه بود، کنارشان سوپرمارکت و سمت راستشان پله‌برقی‌های مترو. اگر از پله‌برقی هم پایین می‌رفتند به راهرویی می‌رسیدند که بسیار تنگ‌تر و شلوغ‌تر از آن بود که دو نوازنده را در خود جای دهد.



نقطهٔ دوم که مرکز تجمع این‌نوع نوازندگان است پایین همان پله‌برقی‌هایی است که به نقطهٔ اوّل منتهی می‌شود. راهروی طویل و تمام‌نشدنی ایستگاه متروی انقلاب هیچ فضایی برای توقف و نفس کشیدن باقی نمی‌گذارد و تنها نقطه‌ای که ممکن است کسانی بتوانند در آن بنشینند و سازی بنوازند همان پای پله‌برقی‌هاست، یعنی ابتدای راهرو که از یک‌سو با دیوار بسته شده است و درنتیجه نمی‌تواند مانند سایر بخش‌های راهرو مسیر عبور باشد.



با این‌حال، این فضا آن‌چنان فراخ نیست که بتواند بیش از یک‌ نوازنده را در خود جای دهد. بنابراین، باید نوازنده کسی باشد که هم بتواند ساز بزند و هم بتواند آواز بخواند و بدون نیاز به تجهیزات اضافی صدایش به‌اندازهٔ کافی در آن ازدحام به گوش برسد، آن هم نوعی از نواختن و خواندن که آن‌چنان ظرایفی نداشته باشد که شنیده نشدن بخش‌هایی از آن به دلیل نوفهٔ فراوان، ازدحام و تنگی فضا باعث ناقص به نظر رسیدن محتوای شنیداری آن شود.



نواختن گیتار به سبک پاپ و خواندن به همراه آن در این شرایط احتمالاً یکی از منطقی‌ترین گزینه‌هاست. تا جایی که به‌خاطر دارم تنها شکلی از اجرا که در این نقطه از ایستگاه شنیده‌ام و دیده‌ام به همین ترتیب بوده است. خواننده‌/نوازنده هم معمولاً قطعاتی از موسیقی پاپ را اجرا می‌کند؛ معمولاً ترانه‌هایی از شادمهر عقیلی و اِبی. هرچند بعضی از این نوازنده‌ها ظاهر خود را طوری می‌آرایند که این‌طور القاء کنند که از طبقات فرادستند، مثلاً کراوات می‌پوشند، امّا تشخیص اینکه چنین نیستند چندان دشوار نیست.

چند تصویر از حضور نوازندگان در شهر تهران: ایستگاه‌های مترو (II) مطالب مشابه

قطعاتی برای آموزش موسیقی

قطعاتی برای آموزش موسیقی موسیقی

2018-02-19 23:25:58






پنج شش سال پیش مقاله ای نوشتم در ارتباط با این موضوع که در سایت گفتگوی هارمونیک منتشر شد. به طور خیلی خلاصه می توانم بگویم که هدف از نوشتن آن مقاله که مقاله حاضر نیز در ادامه آن است آموزش نکاتی در موسیقی از طریق قطعاتی بود که به همین منظور ساخته بودم. پس از چند سال فرصت، انگیزه دوباره ای به وجود آمد برای پی گرفتن دوباره این جریان که قرار بود به نوشتن کتابی با همین محتوا ختم شود و به نوعی این مقاله مقدمه ای بر مجموعه مقالاتی است که در نهایت –در صورت مثبت بودن شرایط- به صورت کتاب منتشر خواهند شد.
باید بگویم که پس از گذشت چند سال تا حدودی روش کارم برای پیشبرد این جریان تغییر کرده است. به جز بازبینی قطعات پیشین و جایگزینی بعضی از آنها با قطعات جدیدتر، مهم- ترین تغییر افزودن متن توضیحی برای هرکدام از قطعات است. با این حال برای جلوگیری از طولانی شدن بی مورد متن و توضیح میزان به میزان قطعات(که چیزی شبیه گزارش فوتبال از آب درمی آید!) نام آکوردها (تا آنجا که نام استاندارد داشته باشند) بالای میزان ها ذکر خواهد شد و در بعضی زمینه ها تا جایی که مقدور باشد موارد ضروری مثل تغییر مد و… در صفحه نت مورد اشاره قرار خواهند گرفت.
این مقالات طی چند فصل ارائه خواهند شد. در نخستین فصل تمرکز بر کاربرد مدهای کلیسایی است. دلیل پرداختن به آن هم این است که با وجود اینکه هنوز هم جریان اصلی موسیقی بر پایه گام های ماژور و مینور استوار است، ولی این مدها در قرن بیستم اهمیت فراوانی یافتند و تاثیرشان از موسیقی کلاسیک معاصر آهنگسازانی چون دبوسی، راول و استراوینسکی تا کمی جلوتر و در موسیقی فیلم، جز، راک، نیوایج و بسیاری سبک ها قابل مشاهده است. همچنین شباهت هایی که بین برخی مدهای کلیسایی با گام های موسیقی شرقی وجود دارد (بعضا با کمی تغییر) نیز لزوم پراداختن به آنها را بیشتر نمایان می سازد.
در بخش اول این فصل به صدادهی استاندارد این مدها پرداخته خواهد شد به طوری که کاراکتر ویژه آنها مورد بررسی قرار می گیرد. سپس شکل های تغییر یافته آنها، گام های مشابه آنها در موسیقی های شرقی و نیز استفاده خاصشان در سبک هایی بخصوص محور کار خواهند شد. در انتهای این فصل نیز در مورد موسیقی هالیوودی صحبت خواهد شد. منظور از موسیقی هالیوودی در اینجا مشخصا نوع خاصی از آن است که المان های ویژه ای از جمله به کاربردن مکرر مد لیدین، استفاده از آکوردهای مدیانت کروماتیک و… را داراست و استفاده از آن صرفا به هالیوود منحصر نمی شود و مخصوصا برای خلق فضاهای کمیک در فیلم ها و سریال های نقاط دیگر دنیا نیز مورد استفاده قرار می گیرد. برای تکمیل این بخش (موسیقی هالیوودی) احتیاج به یک پیشنیاز بود و آن ایجاد فضای ترسناک در موسیقی از طریق توالی های آکوردی بخصوصی است که مخصوصا در این نوع موسیقی بسیار رایج است. توضیح ضروری دیگر در این بخش این است که برای ملودی آن از یکی از ملودی- های شوبرت استفاده شده؛ به دلیل ویژگی های بسیار مناسبش برای قرار گرفتن در این ژانر. در این مورد در زمان ارائه مقاله مربوط بیشتر صحبت خواهد شد.
نکته بعدی در مورد شیوه ارائه مقاله هاست. سعی بر این است که یک روند نسبتا منظم زمانی برای قرار گرفتن در سایت رعایت شود. در خود مقاله ها نیز به جز بررسی قطعات فعلی، قطعات شاخصی هم از سبک های مختلف مربوط به آن موضوع معرفی خواهند شد.
در پایان می توانید نمونه صوتی قطعه ها که با سمپل تهیه شده اند به همراه تعدادی از پی دی اف های آماده شده را در زیر این مطلب دانلود نمایید.
لیست قطعات:







۱- لیدین








۲- دورین






۳- میکسولیدین







۴- فریژین






۵- میکسولیدین با ششم بمل شده (مینور ملودیک با شروع از درجه پنج)







۶- فریژین- شور







۷- فریژین- کاربردی در ایجاد فضای ترسناک در موسیقی تلویزیون






۸- فریژین- کاربردی در ایجاد فضای خالتور!






۹- فریژین دومینانت – کاربردی در ایجاد موسیقی فلامنکو







۱۰ – میکسولیدین – کاربردی در ایجاد موسیقی راک







۱۱- میکسولیدین – کاربردی در ایجاد موسیقی هند







۱۲- ایجاد ترس در موسیقی از طریق توالی آکورد






۱۳- موسیقی هالیوودی








۱۴- مدگردی
مجموعه ای از نت این قطعات را در یک فایل زیپ شده دانلود کنید.

قطعاتی برای آموزش موسیقی مطالب مشابه

صادقی: محمد نوری تکرار ناشدنی و خاص است

صادقی: محمد نوری تکرار ناشدنی و خاص است موسیقی

2018-02-18 15:25:59





محمدرضا صادقی


فقط به مسیری که از گذشته استاد نوری طی کرده اند نگاهی بیندازیم، خودش یک درس بزرگ می تواند باشد. امیدوارم شاگردان ایشان هم بتوانند در این مسیر قدم بردارند و راه درست را تشخیص بدهند. شیوه تدریس استاد هم پرداختن به تکنیک های خاص آواز کلاسیک بوده است، در حقیقت کار کردن در ابعاد تنفسی، بیانی و رزونانسی که مهمترین ویژگی های یک خواننده خوب به حساب می آید؛ روی این مباحث کار جدی می کردند و کمتر به مقوله خواندن ترانه در کلاس می پرداختند و باورشان بر این بود که اگر کسی می خواهد خواننده قابلی بشود چه کلاسیک و چه پاپ، می بایست از پروسه تکنیک آواز کلاسیک وارد بشود تا بتواند آواز کلاسیک یا یک پاپ فاخر و درخشان را ارائه کند. شاگردانی هم که کار تدریس آواز کرده اند مثل خود بنده همه تحت تاثیر همین شیوه آموزشی بوده ایم و الحق خودمان را مدیون محبت های بی دریغ ایشان می دانیم تا همیشه.



شما در شیوه تدریس و آواز چقدر خودتان را تحت تاثیر ایشان می دانید؟

محمد نوری آموزش های آوازیشان یک سو و آموزش های انسانی شان در سوی دیگری بوده است؛ گاهی حتی برجسته تر از صدایشان آن آموزش ها در کلاس هایشان شاگردان را علاقه مند می کرد و باعث حضور مداوم دوست دارانشان در کلاس ها می شد. همچنین بخش بزرگی از درآمد حاصله از اجراهای کنسرت و تولیدات آلبومی شان همیشه صرف امور خیریه می شد و برای کودکان هموفیلی و کودکان سرطانی کمک های مالی جمع می شد.



این کمک ها البته نه فقط در داخل کشور بلکه خارج کشور هم برای دانشجویان که نیازمند بوده اند هزینه می شد و گاه صرف هزینه های تحصیلی جوانان علاقمند می شود.



در شخصیت استاد نوری غرور جای نداشت، مگر غرور کاری و آن غرور، غرور زیبایی بود که به شاگردان شان هم آموزش داده می شد؛ آنها می آموختند که صدای شان را هر جایی خرج نکنند، مبادا هنرشان را بفروشند به ریالی و همیشه تولید یک اثر را در جهت هنر برای هنر می ستودند نه غیر از این. در رفتارهای اجتماعی شان بسیار متواضع بوده اند حتی با شاگردی که اولین بار وارد کلاس می شد. بسیار با خضوع و تواضع و خیلی مهربانانه با هنرجویان برخورد می کردند و همینطور با افراد جامعه…


بنده همیشه می دیده ام که به مدیریت اموزشگاه هایی که در آنجا درس می دادند سفارش می کردند که شما وضعیت مالی فلان شاگرد را ببینید اگر فشار مالی دارد، ایشان نیم بها پرداخت کنند.



ما هنرجویانی داشته ایم که در آمورزشگاهی که در خیابان بهار شمالی بود، به صورت رایگان می آمدند و از کلاس استفاده می کردند؛ چون امکان پرداخت هزینه ها را نداشتند و در حین حال جوانان بسیار مستعدی بودند. به هر صورت آموزش های استاد نوری ادامه دارد، همانطور که این آموزش ها بر ما تاثیرگذار بوده است بر شاگردان ما هم تاثیر گذار خواهد بود و قطعا نسل به نسل ای فرهنگ می چرخد و من باور دارم وقتی یک هنرمند مسیر را درست طی می کند، جماعت کثیری از مردم تربیت می شوند و در نتیجه یک هنرمند به نوعی پیامبر زمانه خودش هم می تواند باشد و جز این نیست؛ پیامبر ها همه تلاش در هدایت انسان ها داشته اند و من فکر می کنم محمد نوری یک انسان برجسته و خاص بوده است و البته تکرار ناشدنی.

صادقی: محمد نوری تکرار ناشدنی و خاص است مطالب مشابه