دسته: تحلیلی

دسته بندی و زمان بندی: ادراک متر (III)

دسته بندی و زمان بندی: ادراک متر (III) موسیقی

2018-05-02 16:20:28






من همچنین به توضیح او در مورد ریتم پایبندم که می گفت: “ریتم یعنی یک الگوی زمانی آراسته و مرتبط” و اضافه می کنم که چنین الگوهایی معمولا در ارتباط با متر درک می شوند همچنان که لاندن در مشاهده ی خود می گوید که ” متر از نظر بیشتر تئورسین های موسیقی و روان شناسان در حوزه ی الگوی طول مدت (به طور دقیق تر، فواصل بین وقایع موسیقیایی یا IOI) و تاکید دینامیک با ریتم تفاوت دارد.


باید به این مسئله توجه داشت که یک الگوی ملودیک مشخص در زمینه های متریک مختلف به طرق متفاوتی شنیده می شود. چنین تفکیک دقیقی بین ریتم و متر برای همه مشخص نیست. کلیتون این مسئله را عمیقا مورد بررسی قرار داده است و فایده ی کلی این مفاهیم را مد نظر قرار داده.
همچنین در تعریف متر باید گفت که، متر حداقل از دو یا چند سطح ساخته شده است. ما معمولا سطوح بیت ها، زیر شاخه ها و متر ها را در جایی فرض می کنیم که بیت موقعیت ممتازی داشته باشد و به آن سطح مرجع یا تاکتوس می گوییم.


تئوری های پالس سریع

ریشه ی مفاهیم ریتم افزایشی/تکثیر پذیر به کتاب ریتم و تمپو ی کرت ساچ بر می گردد. اما لاندن برای دیکشنری آنلاین Grove توضیح زیر را نوشته است:

کمتر مفاهیمی به اندازه ی کلمات افزایشی و کاهشی اشتباها به کار گرفته می شوند. ریتم های افزایشی از الحاق چندین واحد تشکیل می شود، برای مثال ریتم ۸/۵ از تغییر (۸/۲+۸/۳) ایجاد می شود. ریتم تکثیر پذیر از ضرب واحد های صحیح حاصل می شود برای مثال ریتم ۴/۲ برابر است با ۸/۲ x 2. بعلاوه ریتم افزایشی با ریتم نا متقارن مرتبط است در حالی که ریتم تکثیر پذیر معمولا متقارن در نظر گرفته می شود.


مورد دیگری که به گیجی و سرگشتگی منجر می شود استفاده از کلمه ی ریتم در این زمینه است. آن طور که من این موضوع را درک کرده ام و با توجه به تعاریف افزایشی و تکثیر پذیر، این طور به نظر می آید که این مفاهیم مربوط به Meter هستند و نه به ریتم.


مثال های متر های افزایشی معمولا ۸/۵ را به صورت ۳+۲ یا ۳+۲، ۸/۷ را به صورت ۳+۲+۲ یا ۲+۲+۳ و ۸/۹ را به صورت ۳+۲+۲+۲ در نظر می آورند. متر های تکثیر پذیر معمولا به این صورت ها نشان داده می شوند: ۴/۴، ۴/۲ و ۴/۳٫ با توجه به این مثال ها، تفاوت بین افزایشی و تکثیر پذیر به نظر واضح می رسد. اما ساختار ریاضی متر های افزایشی و تکثیر پذیر کل مساله نیست. همچنین به نظر می رسد که در ادبیات موضوع بحث بر سر این است که تفاوت این مفاهیم ادراکی است. درک این که یک ریتم افزایشی است کاملا با درک آن به عنوان تکثیر پذیر متفاوت است. Berger می گوید:
“بیان این مساله مهم است که متر های زوج یا فرد نباید با مفاهیم تکثیر پذیر یا افزایشی تلفیق گردد. نکته این جاست که بر اساس تجربه های موسیقیایی مختلف، می توان یک صدای موسیقیایی را از هر دو جنبه درک کرد. یکی از مثال هایی که خود Sachs نیز از آن بهره برد الگوی ۲+۳+۳ است. اگر آن را در زمینه ی افزایشی مورد نظر قرار دهیم می توان گفت که این الگو نسخه ی سنکوپ شده ی یک متر ۴ بیتی است. اما از منظر تکثیر پذیر، هر کدام از پالس ها را می توان یک بیت از متری ۳ بیتی در نظر گرفت، که در آن بیت ها مدت زمان های مختلفی دارند، این اختلافات در شکل ۱ نشان داده شده است. پایه ی این اختلافات از آن جایی است که در زمینه ی تکثیر پذیر، بیت ها، مبنا به نظر می آیند و بعد زیر شاخه ها بیت را قسمت قسمت می کنند. اما در زمینه ی افزایشی، زیرشاخه ها مبنا هستند و با پیوستن به هم، بیت ها را تشکیل می دهند.

دسته بندی و زمان بندی: ادراک متر (III) مطالب مشابه

ردیف میرزاعبدالله به روایت مهدی صلحی اجرا شد

ردیف میرزاعبدالله به روایت مهدی صلحی اجرا شد موسیقی

2018-05-01 16:20:25


جلد اول (دستگاه شور) کتاب و سی دی ردیف میرزاعبدالله به روایت مهدی صلحی (منتظم الحکما) با تصحیح و اجرا با سه تار: آرشام قادری و ویرایش و بازنویسی نت از آرشام قادری و شهاب مِنا منتشر شد. این کتاب دستگاه شور ردیف میرزاعبدالله را به روایت بهترین شاگرد او، دکتر مهدی صلحی (منتظم الحکما)، و آوانگاری مهدیقلی هدایت (مخبرالسلطنه) ارائه می کند که در زمان حیات میرزاعبدالله نگارش یافته است.


پیش تر نسخه خطی آوانگاری هدایت و نیز بازنویسی کامپیوتری آن طی دو کتاب مجزا منتشر شده است و اکنون دستگاه شور این ردیف با تصحیح علمی مجدد، تغییر رسم الخط نت به صورت متداول امروزی، ساده سازی کشش ها در گوشه های آواز و اصلاح ریتمیک قطعات ضربی، تفکیک جملات و اجزای آنها به روش تطبیقی، نت نویسی کامپیوتری مجدد و اصلاح صفحه بندی، و در نهایت اجرای آن با سه تار، ساز تخصصی میرزاعبدالله، ارائه شده است. لازم به ذکر است چنانکه آوانگاری هدایت نشان می دهد ردیف میرزاعبدالله در اصل منطبق با تکنیک سه تار است و نواختن آن حتی با تار نیز به عینه میسر نیست.




میرزا مهدی خان صلحی (ملقب به منتظم‌الحکماء) موسیقی‌دان و پزشک ایرانی بود. وی از شاگردان میرزا عبدالله فراهانی بود و در نواختن سه‌تار چیره‌دست بود. شاگردان میرزا عبدلله پس از درگذشت استاد او را جانشین وی دانستند. وی همنشینی دیرپایی با مهدی‌قلی هدایت (مخبرالسلطنه) داشت و مخبرالسلطنه تمام دستگاه‌های موسیقی ایرانی را به روایت او به خط موسیقی فرنگی نگاشت. این کار که هفت سال طول کشید امروزه یکی از جامع‌ترین منابع موسیقی ایرانی و ردیف میرزاعبدلله است.



وی پزشکی حاذق بود و در مطب خود بیماران را معالجه می‌نمود و عصرها را به تدریس موسیقی اختصاص داده‌بود. از شاگردان سه‌تار منتظم الحکما می‌توان به محمد ایرانی مجرد، اسماعیل قهرمانی، عبدالله دادور (قوام السلطان) و مهدیقلی هدایت اشاره کرد. او همچنین به گواهی برخی عکس های به جا مانده از انجمن اخوت، در ارکسترهای انجمن نوازنده سه تار بوده است. منتظم الحکما از سال ۱۲۹۴ تا ۱۳۰۱ شمسی روایتی را از ردیف استاد خود میرزاعبدالله به کمک مهدیقلی هدایت به یادگار گذاشت.



مخبرالسلطنه همچنین از سال ۱۳۰۶ تا ۱۳۱۲ شمسی نخست وزیر ایران بود. مهدیقلی هدایت در سه تار شاگرد منتظم الحکما بود و افزون بر آن دوستی میان این دو منجر به نگارش ردیف میرزاعبدالله به روایت منتظم الحکما طی هفت سال شد.





این کتاب و سی دی را می توانید از موسیقی عارف (۳۳۹۷۶۴۳۰)، کتاب آبان (۶۶۹۵۵۰۱۴)، انتشارات سرود (۸۸۸۳۶۱۰۴)، انتشارات پارت (۶۶۴۰۵۶۲۷) و موسیقی عرفان (۷۷۶۳۸۹۲۲) تهیه کنید.

ردیف میرزاعبدالله به روایت مهدی صلحی اجرا شد مطالب مشابه

میرهادی: از استادان تنبور کرمانشاه کسب اجازه کردیم

میرهادی: از استادان تنبور کرمانشاه کسب اجازه کردیم موسیقی

2018-04-30 16:20:28





کیوان میرهادی

بعد از چندین سال آقای تفرشی تماس گرفتند و گفتند که به این خاطر که همه مقام هایی که می خواهیم را نمی توانیم اجرا کنیم، من چند ترانه فولک شهری را در میان کار می خواهم استفاده کنم و شعرهای جدیدی روی آن گذاشتیم که باز آقای تفرشی زحمت کشیدند و اجازه استفاده از آنها را از خوانندگان آن منطقه گرفتند. من طی سه روز این کنسرتو را نوشتم البته این کار یک پشتوانه ۷ ساله هم داشت. این کنسرتو در جشنواره موسیقی معاصر با نوازندگی تنبور سجاد محرابی و آواز نوید رحمانی اجرا شد.



اورامان منطقه زیبایی در کرمانشاه است که به هزار ماسوله هم شهرت دارد و قدیمی ترین گویش های کردی این منطقه را دارد. مقداری در ضبط این اثر تغییراتی نسبت به پارتیتور دادیم و تکنیک هایی جدید روی تنبور ابداع کردیم. ما نمی خواستیم دوبل نت در تنبور استفاده شود و همچنین همان مقام ها و تصانیف را استفاده کردیم. اینجا باید توضیح بدهم که موسیقی فیوژن دو نوع است: یکی اینکه دو گروه سازهای سنتی و سازهای غیره (که حتی می تواند یک بند جز باشد) هر کدام کار خودشان را می کنند و در نوع دیگر، نوازنده سنتی کار خودش را می کند و نوازندگان غیر از آن که سعی می کنند او را همراهی کنند تا «فیوز» انجام شود.




این دومی کاری بسیار خطرناک است چراکه ممکن است موسیقی آنطور که باید موفق نباشد ولی اگر بتواند این دو موسیقی به خوبی سینک شود، یک جادو رخ داده و کار فوق العاده ای است. این نظر من است و سبک کاری من این است. هرچند من خودم را آهنگساز نمی دانم چون در این زمینه کم کار و کند هستم ولی سعی می کنم با وسواس و طمانینه کار کنم، البته اگر یک سفارش کار در زمانی خاص داشته باشم حتما آن را می رسانم اما در غیر این صورت خیلی کند کار می کنم. به همین خاطر خودم را بیشتر تنظیم کننده خوبی می دانم تا کامپوزر چراکه آهنگسازی ماجرایی است برای خودش…



سجاد محرابی، کیوان میرهادی و نوید رحمانی







برنامه آینده شما چیست؟



فعلا برنامه قطعی آینده من در ۹ و ۱۰ مرداد ماه، باز در سالن رودکی است که با ارکستر کامراتا کار می کنم و به جز مایستر ارکستر که آقای بابک کوهستانی هستند بقیه نوازندگان تغییر کرده اند. ما هفت کنسرتو در این شب اجرا خواهیم کرد که ۵ تای آنها کنسرتو گیتار و یک کنسرتو پیانو و یک کنسرتو فلوت را اجرا خواهیم کرد. سولیست ها هم بسیار خوب هستند مثل آقای فرزان فدوی که کنسرتو پیانو فا مینور باخ را اجرا می کنند و سولیست فلوت آقای مهدی حمزه ای، کنسرتو فلوت آندره ژولیوه را اجرا می کنند. بقیه سولیست ها کنسرتو های مختلف گیتار را اجرا می کنند که به انتخاب من بوده و به جز کنسرتو گیتار ویوالدی تمام کارها اجرای اولشان است مثلا شاید کسی در ایران نام گارسیا آبریل را نشنیده باشد که کنسرتوی زیبایی دارد که قرار است آقای حسین مصدق آن را اجرا کند و کنسرتوی زیبای رودریگو است که آقای پیمان شیرالی آن را اجرا می کنند، یک کنسرتوی دیگر کنسرتوی سیمونه اینارللی است که آقای آرش حکیمی آن را می نوازد. همینطور کنسرتوی ر ماژور ویوالدی را هم آقای شاهین قلی زاده اجرا می کند و کنسرتوی دیگر کنسرتو گیتار جولیانی است که آقای شایان قضاوی آن را اجرا می کند.




انشالله که دوباره جز بندم را هم احیا کم چون در این دو سال به خاطر بیماری ام نمی توانستم تمرین های این گروه را هم دنبال کنم چراکه استرس باعث بالا رفتن ضربان قلب ام می شود و برای قلب ام خوب نبود؛ البته حال هم خوب نیست! ولی خب الان حالم بهتر است و فعالیت سوم من هم مگتان ۱۳ است که باید برگزار بکنم؛ قرار است در دو بخش لایو روی صحنه و لایو اینترنتی است که مخلوط اینها را روی صحنه می بریم.

میرهادی: از استادان تنبور کرمانشاه کسب اجازه کردیم مطالب مشابه

نماد‌شناسی عود (III)

نماد‌شناسی عود (III) موسیقی

2018-04-29 16:20:27






عبری‌ها خود می‌گویند که جوبَل پسر دیگر لامک «پدر تمام سازهایی همچون چنگ (کینور یا در واقع لیر) و ارگان (اوقاب)» بوده است. (۹) به عبارت دیگر از این منظر موسیقی از فرزندان گناهکار قابیل و لوط به ارث رسیده و مهم نبوده است که می‌توانست از کسی چون داوود به ارث برسد. هر کسی که در آفریقای جنوبی کار کرده می‌تواند شهادت دهد که در این کشور حتی در حال حاضر نیز، همچنان موسیقی یک شغل سطح پایین باقی مانده و در نظر مسلمانانِ محترم با هرزگی و زیاده‌خواهی جنسی توأم است. (۱۰)




به علاوه، مشابه بسیاری از گرایشات دیگر اسلامی، این دیدگاه با دیدگاه متداول جامعه نسبت به گریوت‌های آفریقای جنوبی یکسان است. (۱۱)



همچنین یکبار تونسیِ دانش‌آموخته‌‌ای به من گفت که در زادگاه او همه‌ی نوازندگان موسیقی فاحشه بودند. در ادامه به سایر جنبه‌های این موضوع خواهیم پرداخت. نکته‌ی کوچک دیگری نیز در داستان عبدالقادر وجود دارد: اختراع لوت به یکی از پسران قابیل نسبت داده می‌شود و اختراع طبل به نوه‌ی دختری او. در این مورد نیز دیدگاه مدرن با سنت مطابقت می‌کند چرا که طبل در آفریقای شمالی ساز موسیقی زنان است در حالیکه لوت به مردان تعلق دارد. در واقع در موریتانی، زنان بطور ویژه اجازه‌‌ی نواختن لوت بومی منطقه را که تیدینیت نامیده می‌شود ندارند. (۱۲)





دانشمند قرن نوزدهم، ابن سلما، در کتاب سازشناسی خود بنام الملاهی (۱۳) داستانی را در مورد منشأ عود نقل می‌کند که به لحاظ تجسم انسانی برای عود، نماینده‌ی بسیار خوبی از نوشته‌های عربی در مورد سازهای موسیقی است؛ عدم دسترسی نسبی به آن باعث می‌شود که بیان این داستان ارزشمند باشد:


هشام ابن الکلبی (متوفی در حدود سال ۸۱۹ میلادی) اشاره می‌کند که اولین کسی که عود را ساخت و آن را نواخت، لَمْک، مردی از پسران قابیل بود که برخی وی را قابین نیز می‌نامند (این روایت با آنچه در کتاب تورات آمده مغایرت دارد. در آنجا هابیل ذکر شده است). او عمر طولانی داشت و از آنجا که صاحب فرزندی نمی‌شد با پنجاه زن ازدواج کرد و دویست زن را صیغه کرد. سپس دو دختر به نامهای سیلا و یَمْک از وی به دنیا آمدند. بعد از آن، ده سال پیش از مرگش، پسری از وی متولد شد و او از این موضوع بسیار خوشحال بود. ولی پسر وقتی پنج ساله بود از دنیا رفت و لمک بسیار اندوهگین شد. پس نعش پسر را از درختی آویزان کرد و گفت: «تا زمانیکه تکه تکه شود یا تا هنگامی که من بمیرم صورتش از پیش چشمانم نخواهد رفت». پس از آن گوشت فرزند، شروع به ریختن از روی استخوان‌ها کرد تا اینکه فقط ران‌ها، ساق‌ها، پنجه و انگشتان پا باقی ماند. سپس تکه‌ای چوب برداشت. آن را شکافت. باریک‌اش کرد و کنار هم گذاشت. آنگاه کاسه‌ای چوبی ساخت تا به جای ران باشد، دسته‌ای که به جای ساق پا باشد، سر پنجه‌ای (ibzim) که به اندازه‌ی پنجه‌ی پا باشد و گوشی‌هایی (malavi) که به سان انگشتان پا باشند و زه‌هایی شبیه رگ و پی به آن متصل کرد. سپس شروع به نواختن آن کرد و آنقدر گریست و سوگواری کرد تا نابینا شد: و او اولین کسی بود که مرثیه خواند. آنچه که ساخته شد را عود (لوت) نامیدند چرا که از چوب (عود) ساخته شده بود.



پی نوشت






۹- Genesis, 4:21



۱۰- C. Coon, Tribes of the Rif, 92. Cf. also T. Grame, “Music in the Jma al-Fna of Marrakesh, ” in The Musical Quarterly LVI, 1970, 77.


۱۱- A. Merriam, The Anthropology of Music, Evanston: Northwestern University, Press, 1964, 138-139.


۱۲- G. Balandier and P. Mercier, “Notes sur les theories musicales Naures a porpos de chants enrigestres, ” in
Conferencia internacional des africanistas ocidentais II. Conferencia Bissau 1947 vol. V. Trabalhos apresentados, a 3


۱۳- al-Mufaddal ibn Salama, Kitab al-Malaht, transl. by J. Robson as Ancient Arabian Musical Instruments (vol. IV of Collection of Oriental Writers on Music), Glasgow: Civic Press, 1938.

نماد‌شناسی عود (III) مطالب مشابه

نقد تاریخ نگاری موسیقی ایرانی (IX)

نقد تاریخ نگاری موسیقی ایرانی (IX) موسیقی

2018-04-28 16:20:32






باید توجه داشت که فرهنگ در ابعاد کلی و عامش، مجموعه ای مفصل و چند لایه است که در یک دایره خاص و مشخص نمی گنجد. از یک طرف بزرگ ترین دایره فرهنگی، بعد از گذشتن از محدوده های نژاد، زبان و دین، همان محدوده جهانی یا فرهنگ بشری است و از طرف دیگر به دایره های فرهنگی کوچک تری بر می خوریم، مانند دایره فرهنگی لهجه ای خاص، به عنوان مثال لهجه یزدی فقط در محدوده شهرستان یزد یک وسیله ارتباطی و در نتیجه مشخص کننده محدوده ای فرهنگی با تاریخچه و ویژگی های خاص خود است و در پی دایره فرهنگی تنگ تری، در همین یزد، به محله «گَورها» یا گبرها یا زرتشتی ها بر می خوریم با ویژگی ها، زبان، لهجه و تاریخ فرهنگی خاص خودشان و بالاخره در همین سمت، کوچک ترین دایره های فرهنگی، قبیله، خانواده تا ویژگی های فرهنگی یک فرد خاص قابل شناسایی هستند. نتیجه این بررسی را می توان در تز زیر خلاصه کرد:


«پدیده های فرهنگی دارای محدوده های مختلف، با ابعاد متفاوت هستند و همه با هم در یک محدوده خاص مانند یک فرهنگ ملی یا دینی و مذهبی نمی گنجند. موسیقی از آن گروه پدیده های فرهنگی است که محدوده ارتباطی و نفوذش از محدوده های زبان، ملیت و دین گسترده تر است.»


بنابراین جست و جوی موسیقی ایرانی در طول تاریخ یک اشتباه اساسی به نظر می رسد. این اشتباه با بررسی تز بعدی محرز می شود که:
«موسیقی مانند زبان است که در طول تاریخ از ریشه آن، به تدریج، شاخه ها و لهجه های مختلف تحول و تکامل می یابند. تنوع و تفاوت هایی که در زمان حال مشاهده می شوند، الزاماً در تمام طول تاریخ وجود نداشته اند.»



اینک باید به این سئوال بپردازیم که دو زبان موسیقایی مختلف براساس چه عواملی قابل تفکیک از یکدیگر هستند. در این جا هم، مقایسه زبان گویش و زبان موسیقی کمک رسان خوبی است. در زبان های مختلف، اختلاف ها متکی به دو عامل اساسی است:
«اول صداهای موجود در هر زبان که با آن ها کلمه ها و بعد جمله ها ساخته می شوند و دوم دستور زبان یا قواعدی که برای ساختن کلمه ها و جمله ها ایجاد شده است.»



در موسیقی هم تفاوت ها در وهله اول در سیستم صداهای موجود و مورد استفاده در هر نوع موسیقی و در وهله بعد در قواعد و دستورهای آهنگسازی است. نوع سازها هم البته تابع سیستم صداها و قواعد موجود است.

نقد تاریخ نگاری موسیقی ایرانی (IX) مطالب مشابه

کنسرت مردمی «عاشیقلار بایرامی» با اجرای هادی سپهری اجرا می شود

کنسرت مردمی «عاشیقلار بایرامی» با اجرای هادی سپهری اجرا می شود موسیقی

2018-04-27 16:20:29






برای سومین سال متوالی، همزمان با سیزدهمین برنامه مردمی «عاشیقلار بایرامی»، هادی سپهری اجرا خواهد داشت. مراسم «عاشیقلار بایرامی» که بهار هر سال در زنجان برقرار است، امسال نیز روز شنبه پانزدهم اردیبهشت ماهِ، با حضور علاقمندان و بزرگان موسیقی عاشیقیِ استان های مختلف کشور در سالن «فرهنگسرای امام» این شهر، برپا خواهد شد.



امسال نیز در این برنامه، اجرای موسیقی عاشیقی ترکیه، توسط «هادی سپهری» با آواز و ساز باغلاما و «مهران قهرمان زاده» با ساز دَربوکه، انجام خواهد شد. علاوه بر این هادی سپهری و بهرنگ نیک آئین فروردین امسال در کنفرانس «مسائل موسیقی فرهنگ های ترک» در شهر باکو به ایراد سخنرانی در مورد وضعیت موسیقی عاشیقی استان زنجان و شمال شرق ترکیه پرداختند. در این کنفرانس دو روزه، در دانشگاه دولتی «فرهنگ و هنر» آذربایجان، پژوهشگران موسیقی اقوام ترک از کشورهای انگلستان، ترکیه، آمریکا، آذربایجان، ازبکستان، قرقیزستان، ایران، مجارستان و روسیه به ارائه مقالات خود پرداختند.


برنامه کنفرانس طی روزهای ۱۲ و ۱۳ آوریل از ساعت ۱۰ صبح آغاز و تا ۵ عصر تک تک شرکت کنندگان به ارائه نتایج پژوهش¬هایشان پرداختند. موضوع مقاله سپهری «بررسی موسیقی عاشیقی در شمالِ¬شرق ترکیه (کارْص): مسئله‏ تغییرات (۷۸۹۱ـ ۶۱۰۲)» است، که از فصل سوم پایان نامه کارشناسی ارشد موسیقی شناسی استخراج شده بود. دفاع از این پایان نامه در شهریور ۱۳۹۶ در دانشگاه تهران انجام شد.



از جمله عاشیق های پیشکسوت و جوان که در این مراسم به اجرا خواهد پرداخت می توان به «عاشیق محمد حسین دهقان» از ارومیه، «عاشیق غفار ابراهیمی» از تبریز، «عاشیق ستار» از زنجان، «عاشیق عباس ستاری» از میانه، «عاشیق مهدی نجفی» از زنجان و «عاشیق گولاب داود بیگی» از قیدار اشاره کرد. همچنین در این برنامه تجلیل از مقام هنری استاد عاشیق «مسلم عسگری» با نیم قرن سابقه فعالیت در عرصه موسیقی عاشیقی صورت خواهد گرفت.

سال گذشته نیز مراسم «عاشیق‌لار بایرامی» با حضور هنرمندانی از استان‌های آذربایجان غربی، اردبیل، تهران، البرز، قم، قزوین، آذربایجان شرقی و همدان در استان زنجان برگزار شده بود. شایان ذکر است که عید عاشیق‌ها، به عنوان میراث معنوی، در روز ۲۲ دی‌ماه سال ۱۳۸۸ به شماره پرونده ۸۰ به ثبت ملی رسیده است؛ حوزه موسیقی عاشیقی زنجان با برگزاری این مراسم در بین هفت حوزه داخل کشور، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. این مراسم از سال ۱۳۸۵ برگزار شده و امسال نیز سیزدهمین دوره آن برگزار خواهد شد.


در نهایت ۲۹ اردیبهشت و ۱۲ خرداد ماه سال جاری هادی سپهری در کانون موسیقی شناسی دانشگاه تهران درباره «موضوع زمان در موسیقی» سخنرانی ای در دو قسمت خواهد داشت.

کنسرت مردمی «عاشیقلار بایرامی» با اجرای هادی سپهری اجرا می شود مطالب مشابه

میرهادی: نسل جدید آماده تر هستند

میرهادی: نسل جدید آماده تر هستند موسیقی

2018-04-26 16:24:08





کیوان میرهادی

ارکستر زهی باربد به رهبری کیوان میرهادی و سرپرستی محمد هادی مجیدی در سومین دوره جشنواره بین المللی موسیقی معاصر تهران در تاریخ سوم اردیبهشت ماه ۹۷ ساعت ۱۸ در تالار رودکی به روی صحنه رفت. در این اجرا یک قطعه از کیوان میرهادی برای با نام کنسرتو تنبور اجرا شد. امروز گفتگوی ما را با کیوان میرهادی درباره این کنسرت می خوانید:






در مورد اجرایی که در جشنواره موسیقی معاصر داشتید صحبت کنید و بفرمایید که چطور شد که با ارکستر باربد همکاری کردید؟



همکاری من با ارکستر باربد در سومین دوره جشنواره موسیقی معاصر تهران بود؛ قبلا خودم با یک بند جز به نام O.R.P یا ارپ (به صورت چهارنفره) در دوره اول این جشنواره شرکت کرده بودیم. در این دوره بعد از ۵ سال که با ارکستر کامراتا نتوانسته بودم همکاری کنم به دعوت آقای محمد هادی مجیدی سرپرست این گروه، رهبری ارکستر باربد را به عهده گرفتم. واقعا فرصت خوبی برای من بود که نفسی تازه کنم و به صحنه برگردم. بچه ها خیلی آماده و خوب و ورزیده و پذیرا بودند؛ رپرتوار به صورت توافقی انتخاب شد و کار شروع شد.








در این برنامه تمرینات کافی و خوبی داشتیم و کار به خوبی پیش رفت و نیاز به کار اضافه ای نشد. من فکر می کنم اصلا نسل تغییر کرده است، چراکه اگر من همین قطعات را می خواستم با کامراتایی که سال ۸۱ داشتم اجرا کنم یا حتی ارکستر سیمفونیتا که قبل از کامراتا داشتم، نمی توانستم این نوع موسیقی را با چنین سرعتی به اجرا برسانم. ظاهرا هر دوره ای که جلو می رود (هر سه یا چهار سال) وضعیت نوازندگان بهتر می شود و همه خوب و آپگرید شده به دیده می شوند. یعنی ما توقعی که از یک جوان ۳۰ ساله داریم، یک جوان ۲۲ ساله برآورده می کند! تازه ما با آن سی ساله چهار سال کار می کردیم تا یک رپرتوار مشکل را اجرا کنیم ولی حالا جوان های زیر ۲۵ سال به سرعت این موسیقی ها را اجرا می کنند. من در سال ۸۲ جرات اجرای این قطعات را نداشتم ولی در سالهای ۸۴ و ۸۵ دیگر فهمیدم که می شود این آثار را در مدت کوتاهی در آورد.





کیوان میرهادی و محمد هادی مجیدی






در این کنسرت اثری به نام کنسرتو برای تنبور را به روی صحنه بردید؛ چطور به فکر آهنگسازی برای این ساز افتادید؟




ساخت کنسرتو تنبور ماجرای طولانی ای داشت که سعی می کنم خیلی خلاصه ماجرا آن را تعریف کنم، حدود ۸ سال پیش شبی به همراه دوستم آقای امیرحسین تفرشی در جایی بودیم که ایشان تنبور را برداشتند و قطعه ای زدند که من مبهوت شدم، از ایشان خواستم این قطعه را تکرار کنند و چندین بار این اثر را نواختند. ایشان پیشنهاد دادند که این قطعه برای تنبور و گروهی از خوانندگان مرد تنظیم شود که البته نشد و دو سال بعد قسمت هایی از این اثر را برای ارکستر کامراتا آهنگسازی و ضبط کردم.




دوست ما آقای دکتر تفرشی برای پیرهای منطقه اورامان این موسیقی را پخش کردند و بخش هایی که به نظر آنها مقام های قابل اجرا داشت با مجوز آنها قطعی شد؛ ما خیلی با احتیاط در این زمینه عمل کردیم و با محافظه کاری شدیدی پیش رفتیم. حدود دو یا سه سال هم طول کشید این پروژه چراکه بعضی از مقام هایی که ما اجرا کرده بودیم را خواستند اجرا نکنیم و ما هم به احترام شان این کار را نکردیم.

میرهادی: نسل جدید آماده تر هستند مطالب مشابه

دسته بندی و زمان بندی: ادراک متر (II)

دسته بندی و زمان بندی: ادراک متر (II) موسیقی

2018-04-25 20:34:42






طرح مسئله


فرض اولیه برای تحقیق در میکروریتم این است که ما ریتم ها را آنگونه که در فرم نت نویسی استاندارد نوشته می شوند نمی توانیم اجرا کنیم. به علاوه، انحراف از مقادیر ریاضی ساده و دقیق نت نویسی به دو دسته تقسیم می شود، اولا اختلافات تصادفی که به دلیل نقص نوازنده یا نقص ساز است و اختلافات سیستماتیک که از لحاظ نوع یا حس ریتمیک حائز اهمیت هستند. در چنین تحقیقی، ممکن است به سطوح ریتمیک مختلفی اشاره شود.

برای مثال، تحقیقات می توانند سطح زیر شاخه های بیت را در نظر گیرند و یا بیت و متر ریتم های نا متقارن در موسیقی سنتی اسکاندیناویایی را مد نظر قرار دهند، آنچنان که بنتسون، گروون و ویفت این کار را کرده اند. الگو های مطالعه شده نه تنها اختلافات بیانی ریتم موجود در پیش زمینه ی یک چهارچوب متریک معمولی را مد نظر قرار می دهند، بلکه خود چهارچوب ریتمیک را هم در نظر می آورند. ممکن است استفاده از اصطلاحاتی چون “انحراف” و “اختلاف” برای توضیح این الگوها مطلوب نباشد چرا که این الگو ها الزاما از نُرم تخطی نمی کنند.

در واقع این خود نُرم است که توسط شخص توضیح داده می شود. بنتسون این گونه این مسئله را بیان می کند: “در واقع ما در برخورد با ریتم باید از اصطلاح انحراف اجتناب کنیم، مگر این که از قبل معلوم سازیم که منظور ما از انحراف، انحراف از قاعده ی مکانیکی است که از آن برای سنجش زمانی استفاده می کنیم. ما هیچ وسیله ی سنجش دیگری نداریم، به این دلیل که اطلاعات زیادی در مورد این ساختار های ریز نداریم.”


بنابراین منظور استفاده از یک شبکه ریتمیک است که در آن روابط بین واحد ها در سطوح مختلف دقیقا با نسبت های ساده ی بین اعداد صحیح مطابقت ندارد. ایده ی شبکه ی متریکی که معمولی و منتظم نباشد با برخی اصول تحقیقات ریتم، همخوانی ندارد و من دو مورد از این اصول را مطرح کرده و برخی مفاهیم را شرح می دهم.

نکاتی در مورد واژه شناسی

این مطالعه نیاز به روشن سازی واژه های به کار رفته دارد. دو اصطلاح اصلی متر و ریتم، به گونه های مختلفی استفاده شده اند و در ادبیات موضوع تعاریف مختلفی برای آن ها وجود دارد. یکی از تعاریف اخیری که من نیز با آن موافقم، ورژن لاندن از سال ۲۰۰۲ است: متر به معنی الگویی ثابت و تکرار شونده از نسبت های زمانی سلسله مراتبی است. الگوهای متریکال با این که به الگوی فواصل زمانی بین نت ها مرتبط است، اما با این الگو تفاوت دارد.

دسته بندی و زمان بندی: ادراک متر (II) مطالب مشابه

بیابیانگرد: تقلید باعث بوجود آمدن آسیب های جسمی و هنری می شود

بیابیانگرد: تقلید باعث بوجود آمدن آسیب های جسمی و هنری می شود موسیقی

2018-04-24 16:03:07





ماری بیابانگرد

چگونه خروجی کلاس آواز شباهتی به کلاس های ساز ندارد، حتی در موسیقی ایرانی که آموزش تقریبا شباهت دارد؟

چون متدهای مدونی برای آموزش تکنیک آوازی نداشته ایم و فقط از طریق گوش هست که جوانان به شنیدن صدایی که استایل نادرست و تکنیک ناقص هستند عادت می کنند و آنها را الگو خودشان می کنند و این جریان باعث می شود، تکنیک و استایل افت کند و متاسفانه تقلید تا آنجاست که علاوه بر تقلید جنس صدا، از فیگور ظاهری هم و نوع آرایش مو خوانندگان دیگر هم تقلید می کنند!


آیا این آسیب هایی که می فرمایید، آسیب فیزیکی و جسمی هم هستند یا فقط جنبه موسیقای دارند؟

بله! آسیب هم ممکن است هنری باشد و هم فیزیکی حتی تقلید مو به مو این یک صدا می تواند آسیب جدی به حنجره خواننده بزند چون هر صدایی منحصر به فرد است و به همین دلیل بیشتر خواننده نسل قبل امضا خاص خودشان را داشته اند و سعی نمی کرده اند جنس صدای شخص خاصی کار کنند، امروزه متاسفانه به دلیل تقلید کورکورانه صداها بسیار شبیه همه هستند و این مسئله باعث عدم رضایت مخاطبان می شود.


به عنوان کسی که سالها تجربه تدریس دارید چه پیشنهادی برای خوانندگان نسل جدید دارید؟

پیشنهاد اولم این است که هنرجو قبل از آموزش ردیف آموزش تکنیک و استایل را فرابگیرد و این نیازمند به وجود آمدن یک برنامه مدون آموزشی از نظر تکنیک و استایل هم برای هنرآموز و هم هنرجو است، پیشنهاد دوم من این است که مراکزی باشد که از هنرجویان با استعداد حمایتهای هنری و مالی بشود که مجبور نشوند سراغ تهیه کننده های دیگر بروند که از آنها درخواست های «کمتر هنری»، به خاطر جلب مخاطب و بهره برداری بیشتر بشوند.


از شما تشکر می کنم که وقتتان را در اختیار ما قرار دادید.

بنده هم سپاسگذار هستم از شما که این فرصت را در اختیار من قرار داده اید که به عنوان عضو کوچکی از هنر این مرز و بوم در خدمت شنوندگان عزیز و محترم باشم؛ آرزومندم که آواز ایرانی، میراث بزرگ نیاکان ما، حفظ شود و در پایان از شما و شنوندگان فرهیخته برنامه خداحافظی می کنم.

بیابیانگرد: تقلید باعث بوجود آمدن آسیب های جسمی و هنری می شود مطالب مشابه

گزارش از نقد آلبوم عطاریه (II)

گزارش از نقد آلبوم عطاریه (II) موسیقی

2018-04-23 16:05:28


پورقناد در پایان گفت: به نظر من آلبوم عطاریه به جز در قطعه «سرچشمه» به صورت خودخواسته سعی کرده پا را فراتر از فرم های شناخته شده نگذارد. در این اثر قطعات «سرچشمه» و دو تصنیف در آواز بیات ترک که از قدرت ملودیک قابل قبولی برخوردار است، بهترین آثار این آلبوم محسوب می شوند. وی همچنین با انتقاد از اجرای بعضی از بخش های متر آزاد این اثر به صورت بداهه گفت: بخشی از آواز های این آلبوم خوشبختانه به صورت طراحی شده ارائه شده بود که کیفیت قابل قبولی داشت ولی ظاهرا در بخش هایی از آلبوم بداهه نوازی انجام شده که بهتر است امروز از این کار اجتناب شود چراکه به خاطر تکرار مکررات، دچار کلیشه و اشباع شده ایم.



میرعلی نقی نیز در ادامه گفته های پورقناد اضافه کرد: علینقی وزیری اولین کسی بود که آواز را برای روح انگیز به نت نوشت و همان موقع ۸۰ سال از امروز ما جلوتر بود. کاری که همین الان هم خواننده های امروزی حاضر نیستند زیر بارش بروند.




پس از ارائه نقد ها رامین بحیرایی از منتقدین و حاضرات در جمع تشکر کرد که در این برنامه حضور پیدا کرده اند و همچنین پیام بحیرایی گفت: این اولین تجربه من در آهنگسازی بوده است و تمام نقد های انجام شده را می پذیرم و امیدوارم در کارهای بعدی بتوانم آثار بهتری ارائه دهم.




پس از پایان این بخش رونمایی از این آلبوم انجام شد و سپس گروه هیراب با حضور: پیام بحیرایی (عود)، مسعود نجفی (سنتور)، سیاوش بحیرایی (کمانچه)، اسماعیل بحیرایی (بمتار)، سیاوش عبدی (تنبک و دف)، رامین بحیرایی (آواز) به روی صحنه رفته و قطعاتی از آلبوم عطاریه را به اجرا رساند.




در این بخش دکتر محمد بقایی پشت میکروفن رفت و گفت:
برخی از قالبهای شعری ما چنان آهنگین هستند که نیازی به ساختن آهنگ برای آنان نیست. سه نوع قالب شعری داریم که ملودی خاص خود را دارند، مثنوی، ساقی نامه و امیری مازندرانی و شگفت اینجاست که بسیاری از غزل های ما نه تنها راهنمای آهنگساز هستند بلکه به آنها می گویند که در چه مایه و چه گوشه ای ملودی باید ساخته و اجرا شود. برای نمونه این غزل از حافظ با مطلع: خستگان را چو طلب باشد و قدرت نبود/ گر تو بیداد کنی شرط مروت نبود؛ این بیت را هر کس خوانده، در دستگاه همایون و گوشه بیداد بوده است و خود شعر راهنمای بسیار خوبی بوده برای این انتخاب.




لازم به ذکر است که در مراسم رونمایی این آلبوم هنرمندانی چون: مهران مهتدی، مزدا انصاری، خداداد بحیرایی، محمدرضا قبادی، علی نجفی ملکی، علیرضا دریایی، روزبه مغربی، آرش لطفی و احسان نصیری حضور داشتند. عطاریه آلبومی است به خوانندگی رامین بحیرایی و آهنگسازی پیام بحیرایی که بر اساس اشعار شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابوری ساخته شده است. این آلبوم از معدود آثاریست که با محوریت اشعار عطار ساخته شده است و تلاش شده است تا ادای دینی باشد به این عارف و شاعر بزرگ ایرانی. این آلبوم توسط موسسه فرهنگی هنری موسیقی نغمه پردازان بهنام منتشر شده است. هنرمندانی که در این آلبوم حضور دارند شامل: رامین بحیرایی (خواننده)، پیام بحیرایی (آهنگساز و نوازنده سه تار و عود)، علی نجفی ملکی (نوازنده نی) و سیاوش عبدی (نوازنده دف و تنبک)



این آلبوم از طریق سایت بیپ تیونز قابل دانلود می باشد.

گزارش از نقد آلبوم عطاریه (II) مطالب مشابه