تکنیک های هارمونی در موسیقی های امپرسیونیسم و رومانتیسم (III)

نت پیانو

تکنیک های هارمونی در موسیقی های امپرسیونیسم و رومانتیسم (III)

تکنیک های هارمونی در موسیقی های امپرسیونیسم و رومانتیسم (III) موسیقی

2018-02-11 20:01:54


۲- روش دوم: نت گذر

نت های گذر در ترکیب با نت های کروماتیک تاثیر گذاری و برانگیختگی را در قطعه القا می کنند. در زیر سه قطعه از شوپن، بتهون و شومان آمده است.






و مثال دیگری از بتهون.









۳- روش سوم حذف

باز هم تجربه ای از آهنگسازان باروک. نمونه خوبی که نشان میدهد آکوردهای نامطبوع همیشه در یک روال قانونمند حل و تهیه نمی شوند. در این نمونه از باخ در قطعه wtc پرلود ۲۴ و ۲۵ شاهد یک توالی حل نشده از سوم و هفتم کاسته هستیم.






در زیر بخشی از قطعه “Wesendon” از واگنر را می بینیم که در آن از تکنیک حذف نت در آکورد به منظور دستیابی به صدایی خاص استفاده شده که از این نمونه در دوره باروک هم دیده می شود که تئوریسین ها به این گونه از حذف “anticipatio transitus” (پیش بینی انتقال) می گویند. صدای میانی C# قاعدتاً باید روی D حل شود اما می بینیم که واگنر آنرا روی C حل کرده تا بتواند از این نت به عنوان نت گذر استفاده کند.






۴- روش چهارم: تغییر یا اضافه کردن یک نت

آکوردهای آلتره را از نقطه نظرهای مختلفی می توان توضیح داد. همانطور که قبلاً هم اشاره کردم من با رویکرد افقی این روش را توصیف می کنم. بدین معنا که نت آلتره شده در یک آکورد را در یک روند افقی به عنوان یک نت گذر و یا آنچه که کمابیش به همسایه افقی اش نزدیک است می بینم نه در ساختار عمودی آکورد. این رویکرد می تواند برای نت های اضافه شده به آکورد نیز صحت داشته باد. به عنوان مثال در یک آکورد سه صدایی اضافه شدن یک فاصله دوم به بالا یا پایین نت پایه گی یا درجه پنجم می تواند آکورد را به فضای امپرسیون نزدیک کند. یک مثال از واگنر:






در زیر مثال خیلی جالب از دبوسی را مشاهده می کنیم. جایــــی که این تکنیک روی یک فاصله پنجم. (C-G) ساخته می شود.
دبوسی یک فاصــــله دوم به نت C (یعنی D)
و یک فاصله دوم به نت G (یعنی F) اضافه کرده است. هرچند که Bb هم می توانسته عنوان فاصله دوم از C قرار بگیرد. در اینجا به نظر می رسد چهارچوب ملودی خط پایین تعیین کننده چگونگی قرار گرفتن نت های اضافه شده بر درجات اول و پنجم باشد.







صادقی: نوری از ابتذال گریزان بود

صادقی: نوری از ابتذال گریزان بود
624ea5e617a337fc56bb504714c2aa57 -

صادقی: نوری از ابتذال گریزان بود موسیقی

2018-02-11 20:01:48





محمدرضا صادقی


لطفا از محمد نوری بگوید و در رابطه با تکنیک آوازی ایشان و همچنین شیوه تدریس ایشان…

نهم مرداد ماه سال ۱۳۸۹ ما پشت در بیمارستان جم… بنده و چند نفر از شاگردان استاد، خبر فوت ایشان را شنیدیم و البته شب خیلی تلخی برایمان بود؛ آن شب غم انگیز که همراه با خبر این ضایعه بزرگ برای جامعه موسیقی ایران بود، به منزل استاد رفتیم، برای عرض تسلیت به همسر ایشان. از فردای آن روز تلاش کرده بودیم که مراسم با شکوهی را برای بدرقه ایشان محیا کنیم البته به کمک خانه موسیقی ایران، استاد محمد سریر، جناب گنجی و دیگر دوستانشان و همینطور بدرقه بسیار خوب ملت هنر پرور که حضورشان، بسیار مراسم را با شکوه کرده بود. جناب محمد نوری فقط یک نام نبوده اند، چه از نظر شخصیت فردی و اجتماعی چه هویت هنری؛ ایشان در سال های دور هم به ابتذال رایج در آن دوران نمی پرداخته اند و همیشه با استفاده از مضامین بسیار پر محتوا از بهترین شعرا زمان خودشان و همکاری با بهترین آهنگسازان دوره خودشان، سعی می کرده اند که آثاری را درست بکنند که جاودان و ماندگار شود و چیزی نزدیک به ۵ دهه این موسیقی زمزمه بشود.

محمد نوری بجز راه هنری ویژگی خاصی در صدایشان موج می زند، چون دانش آموخته اساتید کلاسیک بوده اند مثل خانم صبا و باغچه بان؛ شیوه خواندنشان به نوعی کلاسیک بود ولی تلطیف شده بود برای درک عمومی جامعه. تلاش می کردند اشعارشان را هم طوری انتخاب بکنند که به هر حال قابل هضم برای اقشار مختلف جامعه باشد، شاخص ترین کار ایشان «جان مریم» است که خیلی عام پسند است و نقطه پیوند با مردم جامعه است، به قول خودشان که می گفتند این اثر باعث شده است من به مردم نزدیک شوم و بعد بتوانم آثار درخشان دیگری را به مردم معرفی بکنم؛ «جان مریم» ساخته ای از کامبیز مژدهی بوده است و ترانه آن را خود آقای نوری سروده بوده اند.

صدای محمد نوری از نظر وسعت و رنگ و حجم در بالاترن سطح کیفی قرار داشته است و اگر ایشان به زبان غیر فارسی می خواندند به قطع یک خواننده جهانی به شمار می آمدند و وجوه یک هنرمند بین المللی را در صدای ایشان و تکنیک ایشان وجود داشته است و البته خود ایشان در مسیر خوبی حرکت کرده اند و آلودگی های محیطی نداشته اند. شاگردان ایشان هم این راه را ادامه داده اند چراکه استاد همیشه از نظر عاطفی به شاگردان نزدیک بوند و به نوعی با تمام شاگردان طوری رفتار می کردند که انگار همه فرزندان ایشان هستند و انصافا تمام شاگردان هم عاشق ایشان بوده اند و رفتار ایشان بسیار جذاب و تاثیر گذار بوده است.

مروری بر آلبوم «بدرقه‌ی ماه»

مروری بر آلبوم «بدرقه‌ی ماه»
3c8711e0a3800ca89080c7719c49044b -

مروری بر آلبوم «بدرقه‌ی ماه» موسیقی

2018-02-11 20:01:39







آزمون بافت موازی

«بدرقه‌ی ماه» خیلی چیزها دارد شاید حتا بتوان گفت همه چیز. طرح و برنامه‌ی نسبتا متوازن منسجم، گرمای عاطفی برآمده از اجرای پرانرژی نی، روانی ملودی (مثل «ضیافت صبح») و لحظه‌های غافل‌گیرکننده (مانند آشکار شدن دیرهنگام جهت اصلی مدال در خط عود در آغاز قطعه‌ی «بدرقه‌ی ماه»)، وهم و سودا و سوز (چون «دشت مه‌زده» و تک‌نوازی‌ها) و جز آن، بخشی از ساختمانش است. اما افزون بر اینها پرسشی که در آن است و پاسخی که فراچنگش نمی‌آید بر فراز همه‌ی این داشته‌ها می‌ایستد. و آنچه آلبوم (و برخی دیگران نیز) از آن می‌پرسد و با پاسخ نیافتن بر جای هنوز خالی‌اش انگشت می‌گذارد چیست؟ همنوازی در سایه روشن میان قیدهای «ازپیش‌تعیین‌شدگی» و آزادی‌های «تعیین‌نشدگی».



بدرقه‌ی ماه در قطعات دو/سه‌نوازی‌اش حدود برخورد این «ازپیش‌تعیین‌شدگی» (مایگی، و فرم قطعات) را با درجه‌ی آزادی لحظات منبسط‌شده در بداهه (از طریق روایت شخصی مؤلفه‌های گوناگون موسیقایی که می‌تواند پهنه‌ی همان لحظه را پر کند)، به محک آزمون می‌سنجد. آشکار می‌کند که مرزهای مستقر هم‌آمیزی دو خط ملودیک موازی اگر پای وفاداری به برخی ویژگی‌های ساختاری موسیقی دستگاهی در میان باشد، کجاست.

سرحد آرمانی به شهادت عمل آفرینندگان آنجاست که نه هم‌نوازی ساختار تک‌خطی را مختل کند و نه تک‌خط کلیت هم‌نوازی را. درنتیجه تعیین‌نشدگی‌ها، لحظه‌های بسط، در نقش اندکی دور شدن از توازی محض ظاهر می‌شوند (جز در نیمه‌ی پایانی «تنیده» که استقلال خطوط کمی فراتر از این توصیف می‌رود) و آفرینش نوعی بُعد عمودی لحظه‌ای. روشن است که مرزها چندان فراخ نیستند و بافتی که در دیوار کم‌وسعت این مرزها پدید می‌آید به سود تک خط سخت‌جان و بسیار نزدیک به‌نوعی تک‌صدایی تزیین‌شده خواهد بود.



با چنین رویکردی دست‌بالا تنها جوانه‌های امیدوارکننده‌ی اندکی فاصله گرفتن از خط نخست پدیدار می‌شود (چنان‌که شده) و می‌ماند و دیگر دورتر نمی‌رود. می‌کوشد، می‌خواهد که فراتر برود، اما راهی نمی‌یابد (یا هنوز نیافته است). این راه‌بند تنها سد راه یک آلبومِ ازلحاظ موسیقایی قابل اعتنا نیست. فقط آن نیست که ناکام می‌شود.

بخش اعظم آزموده‌های امروزی موسیقی ما است که در گریز از «یک‌نوازی» به‌سوی هم‌نوازی حقیقی درمی‌ماند؛ اینجا «بدرقه‌ی ماه»ِ شایسته تنها در مقام اشارت نشسته است.


نویز


***

گفتگوی هارمونیک

آلبوم «بدرقه ماه»، اثری از «سیامک جهانگیری»، نوازنده نی و آهنگساز است. این آلبوم طرحی است بر بستر موسیقی دستگاهی که در قالب هم‌نوازی و با ساختاری از پیش تعیین‌شده که در لحظاتی خود را در فضایی بداهه بسط می‌دهد. در این اثر، اجرا و ضبط دو ساز نی «سیامک جهانگیری» و عود «حمید خوانساری» به‌صورت همزمان انجام شده و چیدمان و اجرای سازهای کوبه‌ای به فراخور موسیقی، توسط «بهزاد میرزایی» انجام شده است. ناشر این اثر موسسه فرهنگی هنری نغمه ساز آواز است.